Οι επιστήμονες έχουν από καιρό τοποθετηθεί, αλλά φαίνεται πως οι ιθύνοντες επιλέγουν να τους παραθέτουν μόνο όταν τα συμπεράσματά τους είναι ασαφή ή φιλικά προς τις κυβερνητικές επιλογές.
Είναι όμως χαρακτηριστικό των μεθοδεύσεων πως, ενώ η κυβέρνηση επέλεγε τη σιωπή απέναντι στα αμείλικτα ερωτήματα που έθεταν τα κινήματα και οι φορείς από την Κρήτη, μόνο όταν βγήκαν οι επιστημονικές αναλύσεις σχετικά με το πείραμα της υδρόλυσης αξιώθηκε κάποιος να ασχοληθεί: ασχολήθηκε ο Οργανισμός Απαγόρευσης Χημικών ¨Οπλων (ΟΑΧΟ) δημοσιεύοντας ανακοίνωση που έλεγε πάνω-κάτω, "Μην ακούτε τους έλληνες επιστήμονες". Αυτό και μόνο λέει πολλά.
Ας ακούσουμε λοιπόν τι λένε οι έλληνες επιστήμονες Άρης Μουστάκας και Ευάγγελος Γιδαράκος.
Ο Άρης Μουστάκας είναι βιολόγος, ερευνητής στο τμήμα Βιολογικών και Χημικών Επιστημών στο Queen Mary του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, και ο Ευάγγελος Γιδαράκος είναι καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης, δ/ντης του εργαστηρίου Διαχείρισης τοξικών και επικίνδυνων αποβλήτων.
.....
Α) Αριστείδης Μουστάκας
Μοντέλα Πρόβλεψης στην Βιολογία και Οικολογία
Τμήμα Βιολογικών & Χημικών Επιστημών
Queen Mary, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου
Η μέθοδος
• Η υδρόλυση έχει ποσοστό επιτυχίας 99.9% αλλά μόνο εάν τα χημικά έχουν την ίδια σύσταση όπως η αρχική τους (δηλαδή
είναι ίδια όπως τα πούλησε το εργοστάσιο).
• Το τελικό διάλυμα σύμφωνα με το πλάνο θα δοθεί σε ιδιωτικές εταιρείες (οι οποίες δεν έχουν βρεθεί ακόμα) για
περεταίρω επεξεργασία (2,3).
• Η υδρόλυση σύμφωνα με δημοσιεύσεις δεν είναι βέβαιο ότι λειτουργεί εάν τα χημικά όπλα περιέχουν μέσα και προσμίξεις με άλλες χημικές ουσίες πράγμα καθόλου απίθανο δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται και φυλάσσονται σε συνθήκες πολέμου (2,3)
• Η χημική του καθαρότητα δεν έχει προς το παρών μετρηθεί και επιβεβαιωθείούτε από το στρατό των ΗΠΑ (2,3)
Δηλώσεις Raymond Zilinskas
σχετικά με τη μέθοδο
Σύμφωνα με το διευθυντή του τομέα χημικού και βιολογικού πολέμου του στρατού των ΗΠΑ και επιθεωρητή χημικών
όπλων των Ηνωμένων Εθνών στο ΙΡΑΚ το 1994:
• «Δεν υπάρχει εκτίμηση περιβαλλοντικού κινδύνου, δεν υπάρχει προηγούμενο, όλοι κάνουμε εικασίες» (3).
• Σύμφωνα με τον ίδιο η υδρόλυση μπορεί να μην πετύχει αν υπάρχουν προσμίξεις στα χημικά το οποίο δεν το ξέρει, και
επίσης «δεν υπάρχει ούτε εκτίμηση κινδύνου, ούτε μελέτη ανθρωπογενών/περιβαλλοντικών επιπτώσεων αν υπάρξει
κάποιο ατύχημα» (3).
• Η υδρόλυση εν πλω δεν έχει ξαναγίνει ποτέ και αποφασίστηκε διότι καμία χώρα δεν δέχτηκε να υδρολυθούν στο έδαφός της
• Για την ιστορία αρνήθηκαν ακόμα και χώρες όπως η Ταϋλάνδη και η Αλβανία όπου συχνά δέχονται επί αμοιβή την καταστροφή χημικών και τοξικών ουσιών στο έδαφός τους
• 2 μηχανήματα υδρόλυσης τοποθετήθηκαν πάνω σε ένα φέρυ μποτ του πολεμικού ναυτικού ΗΠΑ όπου θα υδρολυθούν 700
τόνοι από τα βαριά χημικά όπλα.
• 120 τόνοι από τύπου Β θα υδρολυθούν στο έδαφος στην Βρετανία από το στρατό
• Economist: το χρονικό πλάνο είναι «τουλάχιστον φιλόδοξο για να το θέσουμε ήπια» (6).
• Το πλοίο MV Cape Ray μήκους 197 μ, 22.000 τόνων, 36 ετών και έχει ένα μόνο επίπεδο στεγανών.
• Πολεμικό ναυτικό ΗΠΑ: παραδέχεται ότι δεν έχει προηγούμενη εμπειρία από υδρόλυση όταν μηχανήματα και χημικά είναι σε άλλο επίπεδο (καταστωμα-γκαράζ) και άρα άλλη πίεση. Παράλληλα, αναφέρει ότι προσομοίωσαν τη συμπεριφορά των
μηχανημάτων όταν αυτά κουνιούνται λόγω θαλασσοταραχής. (7)
Σοβαρά ερωτήματα - προβληματισμοί
• (Ι) Δεν γνωρίζει κανείς (συμπεριλαμβανομένου και του στρατού των ΗΠΑ) εάν τα χημικά περιέχουν προσμίξεις και άρα αν υδρολύονται.
• (ΙΙ) Δεν γνωρίζουμε αν η διαδικασία της υδρόλυσης δουλεύει εν πλω με τα μηχανήματα να κουνιούνται και σε άλλο
επίπεδο ύψους και άρα πίεσης από τα χημικά.
• (ΙΙΙ) Ακόμα και αν η υδρόλυση δουλέψει εν πλω δεν υπάρχει μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε περίπτωση
ατυχήματος (δηλαδή τι επιπτώσεις θα έχει ένα ατύχημα), αλλά ούτε εκτίμηση κινδύνου (δηλαδή πόσο πιθανό είναι να
γίνει ένα ατύχημα).
• Επαναλαμβάνουμε πως το πλοίο έχει ένα μόνο στρώμα στεγανών.
Ένα παράδειγμα από τη Βόρεια θάλασσα.
Τα χημικά ρίχτηκαν μετά τον Β παγκόσμιο πόλεμο
• American Thinker: ρωτά την κυβέρνηση των ΗΠΑ γιατί αναλαμβάνουν να κάνουν στη θάλασσα κάτι που στην ίδια τους τη
χώρα (ΗΠΑ) θα ήταν παράνομο (2) • Η ίδια μελέτη αναρωτάτε αν αυτά τα τοξικά θα δοθούν σε εταιρία που θα τα εξαφανίσει χωρίς πολλές ερωτήσεις (2)
• Η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει την ασφαλή και επιτυχή αποδόμηση των χημικών αλλά αυτό κοστίζει.
• Το κόστος αποδόμησης αποτελεί συμβατική υποχρέωση της κατασκευαστικής εταιρίας.
Αναφορές
(1) Chemical Biological Application and Risk Reduction Business Unit. The Field Deployable Hydrolysis System. US Army, Aug 2013, Vol 1: 8
(2) Destroying Syrian Chemicals at Sea. American Thinker. 11.1.2014
(3) Scientists raise alarm over plan to destroy Syria’s chemical weapons at sea. Washington Times. 10.12.2013
Β) Ευάγγελος Γιδαράκος
Πολυτεχνείο Κρήτης – Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος
Εργαστήριο Διαχείρισης Τοξικών και Επικινδύνων Αποβλήτων
Χανιά, τηλ: 28210-37789, Fax: 28210-37850, email: gidarako@mred.tuc.gr
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΧΗΜΙΚΟΥ ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟΥ ΣΥΡΙΑΣ:
Όχι άλλα τοξικά στη Μεσόγειο Θάλασσα!
Ο έλεγχος του χημικού οπλοστασίου της Συρίας έχει ολοκληρωθεί και «τώρα αρχίζει η πραγματική δουλειά». Το σχέδιο της διεθνούς κοινότητας δυστυχώς έχει πάρει «στραβή» πορεία για τη χώρα μας. Ως γνωστό, η μια χώρα μετά την άλλη (Γαλλία, Γερμανία, Νορβηγία, Βέλγιο, Αλβανία) έχουν ήδη απορρίψει την καταστροφή των χημικών όπλων, επικαλούμενες «έλλειψη υποδομών». Πρόκειται για χώρες οι οποίες τα τελευταία χρόνια είχαν αναλάβει με τη σωστή τεχνολογία την καταστροφή χημικών όπλων.
Αναφερόμενοι στο συριακό χημικό οπλοστάσιο, το γεγονός ότι περιλαμβάνει ποικίλα αποθέματα «πρόδρομων» ενώσεων ή στοιχείων που είχαν αποθηκευτεί, καθίσταται σαφές ότι η καταστροφή αυτών των «πρόδρομων» ενώσεων, είτε με χρήση της υδρόλυσης, είτε ακόμη με χρήση της καύσης, συνεπάγεται παραγωγή ανάλογης ποσότητας τοξικών αποβλήτων.
Στην παράμετρο αυτή οφείλει να προστεθεί και το γεγονός ότι με την χρήση της υδρόλυσης δύναται να παραχθούν επιπλέον υγρά απόβλητα τα οποία εγκυμονούν κινδύνους κατά την απόρριψή τους στο θαλάσσιο περιβάλλον. Επιπλέον, μια τέτοια απόρριψη στερεών ή υγρών αποβλήτων, στο ήδη επιβαρυμένο, από μια πλειάδα επικίνδυνων ουσιών, θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου απαγορεύεται ρητά από τις διεθνείς Οδηγίες της MARPOL.
O ανεπίσημος εξοπλισμός του χημικού οπλοστασίου της Συρίας περιλαμβάνει:
- 1250 τόνους χημικών όπλων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα δηλητηριώδη και τοξικά αέρια, «Σαρίν» και το «αέριο της μουστάρδας»
- 1230 τόνους «πρόδρομων» χημικών ενώσεων, που είχαν αποθηκευτεί και σε επόμενο στάδιο προορίζονταν για τη σύνθεση του τελικού προϊόντος.
Ανάλογος εξοπλισμός που αφορά κυρίως σε «πρόδρομες» χημικές ενώσεις έχει προμηθευτεί από αρκετές χώρες όπως π.χ. την πρώην Σοβιετική Ένωση, την Κίνα (χημικοί παράγοντες, χημικά όπλα, βλήματα με χημικές κεφαλές) και από εταιρείες της Δυτικής Ευρώπης.
Άγνωστες όμως παραμένουν οι πηγές των προμηθευτών, το είδος και φυσικά η ποσότητα των χημικών ουσιών που απέκτησε το καθεστώς της Συρίας μετά την απαγορευτική Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών περί κατοχής χημικών όπλων.
Οι «πρόδρομες» χημικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή των χημικών όπλων. Μπορούν βέβαια να χρησιμοποιηθούν και ως πρώτες ύλες στην παραγωγή διαφόρων νευροτοξικών ή καυστικών χημικών παραγόντων.
Οι προαναφερθείσες ενώσεις είναι βασικά απαραίτητα στοιχεία για την παραγωγή π.χ. του τοξικού αερίου “Σαρίν”. Βέβαια, οι «πρόδρομες» αυτές ενώσεις, αποτελούν μόνο ένα μέρος της σύστασής του.
Επομένως, γίνεται λόγος για μια ποικιλία πρώτων υλών διαφορετικής σύστασης, οι οποίες κατά την εκτόξευση του μίγματος αντιδρούν ανάλογα και παράγουν αντίστοιχες ποσότητες τοξικών αποβλήτων.
Η απόφαση της επιχείρησης καταστροφής του χημικού οπλοστασίου της Συρίας πάνω σε αμερικάνικο πλοίο σε διεθνή ύδατα της Μεσογείου, με τη μέθοδο της υδρόλυσης, έγινε έπειτα από σχετική πρόταση των ΗΠΑ προς τον ΟΗΕ.
Βέβαια, η πρόταση αυτή προέκυψε μετά από αρκετούς μήνες έντασης και παρασκηνιακών διαβουλεύσεων με άλλες χώρες όπως Νορβηγία, Γερμανία, Βέλγιο, Αλβανία. Μάλιστα στην ειλημμένη απόφαση καταστροφής των χημικών όπλων στην Αλβανία τον Οκτώβριο/Νοέμβριο 2013, οι διεθνείς διπλωματικές πηγές έκαναν λόγο για απόφαση που αναφέρει την καταστροφή ποσοτήτων που αντιστοιχούν σε 1.600 τόνους χημικών ουσιών.
Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι το κατά πόσο η μέθοδος της υδρόλυσης εγκυμονεί περιβαλλοντικούς κινδύνους, ποιοι είναι αυτοί και μάλιστα ποιας εμβέλειας:
- Ένα 1ο μεγάλο πρόβλημα που διαπιστώνουν ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες αποτελεί η εισαγωγή και η προσαρμογή των χημικών όπλων και των «πρόδρομων» χημικών ενώσεων στο σύστημα υδρόλυσης.
Για το σκοπό αυτό πρέπει να μετακινούνται σε συνεχή κλίμακα Container στο πλοίο και αρκετά δοχεία να αδειάζουν μάλιστα στον αντιδραστήρα χειρωνακτικά. Αυτή η ενέργεια από μόνη της εγκυμονεί κινδύνους.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το όλο εγχείρημα εξελίσσεται σε έναν ασταθή θαλάσσιο χώρο, με προσαρμογή και ανάπτυξη της διαδικασίας σε 3 επίπεδα, με περισσότερα καταστρώματα, δημιουργεί προβληματισμό και ανησυχία.
- Ένα 2ο πρόβλημα έχει να κάνει με το γεγονός ότι η σύσταση του ¨επεξεργασμένου¨ υλικού, περιέχει σε υψηλές θερμοκρασίες ενώσεις υδροφθορίου (HF), φθοριούχου νατρίου (NaF) και υδροχλωρικού οξέως (HCl), οι οποίες αποτελούν ουσίες επιθετικές και διαβρωτικές.
Ενδεχόμενα προβλήματα, από ένα σύστημα «πιλοτικού χαρακτήρα» που μπορεί να προκύψουν, σύμφωνα με επιθεωρητές που γνωρίζουν τις διεργασίες του συστήματος, είναι:
- Διάβρωση στην έξοδο του αντιδραστήρα
- Υψηλή περιεκτικότητα σε αλατούχες ενώσεις. Οι ενώσεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε διαρροές μονώσεων και φραξίματα αγωγών.
Δεδομένου ότι ο «στρατιωτικός» χαρακτήρας του όλου εγχειρήματος δεν μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για αδιαφάνεια και βιαστικές λύσεις, το εν λόγω εγχείρημα οφείλει να αντιμετωπιστεί ως ένα καθαρά περιβαλλοντικό θέμα, να ακολουθήσει και να σεβαστεί διαδικασίες που προβλέπονται από τη διεθνή και ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά κυρίως να πραγματοποιηθεί έχοντας αποδείξει, εκ των προτέρων, ποια είναι η βέλτιστη δυνατή λύση και πως διασφαλίζεται η προστασία του περιβάλλοντος.
Διεθνώς, οι εμπειρογνώμονες και οι υποστηρικτές της καταστροφής των χημικών προτρέπουν την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να υποστηρίξει μια εντατική εκστρατεία ευαισθητοποίησης, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, εν μέσω ανησυχιών για τις δημόσιες προσπάθειες της διάλυσης χημικών όπλων της Συρίας σε επιστολή που στάλθηκε στις 3 Φεβρουαρίου του 2014, στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ John Kerry και στον Υπουργό Άμυνας Chuck Hagel, σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες από ένα ευρύ φάσμα ομάδων και στον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων ( OPCW ).
Για να αντισταθμιστούν αυτές οι ανησυχίες και να αποφευχθούν οι παρανοήσεις, οι υπογράφοντες της επιστολής έθεσαν ως αναγκαία μια σημαντική προσπάθεια ευαισθητοποίησης στο στάδιο του δημόσιου διαλόγου με χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και άλλες Ευρωπαϊκές και μεσογειακές περιοχές για να εξηγήσουν τη διαδικασία καταστροφής και να συζητήσουν τους κινδύνους και τα οφέλη που περιλαμβάνει.
Η Ελληνική δε Πολιτεία σε άμεση συνεργασία με τις άλλες χώρες της Μεσογείου (Ιταλία, Γαλλία, Μάλτα, κα) οφείλει:
1) Να μην αποδεχθεί την απόφαση του ΟΗΕ περί καταστροφής χημικών όπλων στην κλειστή θάλασσα της Μεσογείου
2) Να επιδείξει την χρήση ήδη εξειδικευμένων μεθόδων καταστροφής και να αποτρέψει το ενδεχόμενο επιχείρησης εν πλω σε διεθνή ύδατα και
Πολυτεχνείο Κρήτης – Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος 5
3) Σε περίπτωση όμως καταστροφής του οπλοστασίου της Συρίας στη Μεσόγειο Θάλασσα να συμμετάσχει και να αναλάβει μαζί με τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων την εποπτεία μη απόρριψης των χημικών αυτών αποβλήτων στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Η πλήρης διαφάνεια, η ευαισθητοποίηση του κοινού και η χωρίς αποκλεισμούς συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών πρέπει να αποτελεί το κεντρικό μέρος της όλης διαδικασίας διαχείρισης των τοξικών ουσιών του χημικού οπλοστασίου.
Ακολουθεί δεύτερη επιστολή-ανάλυση του κ. Γιδαράκου
Xημικά Συρίας & Κρήτη: Τριπλή αποτυχία για την Ελληνική Κυβέρνηση
Τηλε‐διαβεβαιώσεις έδωσαν αρμόδια στελέχη της Αμερικανικής Κυβέρνησης και
Αμερικανοί εμπειρογνώμονες στην Ελληνική κυβέρνηση σε τηλεδιάσκεψη που
έγινε την περασμένη Πέμπτη 12 Μαρτίου στο Υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠ.ΕΞ.). Από
Ελληνικής πλευράς παρέστησαν ειδικοί του Γενικού Χημείου του Κράτους, στελέχη
του ΥΠ.ΕΞ., όχι όμως εμπειρογνώμονες εκ μέρους της Περιφέρειας Κρήτης.
Όπως οι Αμερικανοί δεν επιτρέπουν να συμμετάσχει επιτροπή εμπειρογνωμόνων
και να αναλάβει, μαζί με τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων,
την ενεργή εποπτεία και παρακολούθηση της καταστροφής των χημικών
αποβλήτων της Συρίας στο θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου, έτσι και το
Ελληνικό ΥΠ.ΕΞ. απέκλεισε τους εμπειρογνώμονες, που όρισε η Περιφέρεια
Κρήτης (Πρύτανη Α. Στεφάνου του Πανεπιστημίου Κρήτης, Καθηγητή Ε. Γιδαράκο
του Πολυτεχνείου Κρήτης), από το να συμμετέχουν στην εν λόγω τηλεδιάσκεψη.
Ουσιαστικά απέρριψε κάθε είδους ουσιαστικής και τεκμηριωμένης συζήτησης
μαζί τους, θεωρώντας ίσως ότι με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθούν τα επιθυμητά
αποτελέσματα ως προς τον καθησυχασμό της κοινής γνώμης.
Οι κάτοικοι της Κρήτης όμως ανησυχούν για τη δημόσια και περιβαλλοντική
ασφάλεια και όχι μόνο δεν θα καθησυχαστούν, αλλά απεναντίας θα προβούν σε
πιο έντονες διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις. Η Περιφέρεια Κρήτης με τη σειρά της
δεν πρέπει να δεχθεί μια τέτοια απαξιωτική στάση εκ μέρους του ΥΠ.ΕΞ. και για
αυτό ο Περιφερειάρχης κ. Σ. Αρναουτάκης καλείται να αντιδράσει ανάλογα.
Η Ελληνική κυβέρνηση με τις ενέργειές της και την αποδοχή τέτοιας μορφής
τηλεδιάσκεψης έχει υποστεί τριπλή αποτυχία, καθώς:
1. αποδέχτηκε την απόφαση του ΟΗΕ και της Αμερικής να καταστραφούν
χημικά όπλα στο θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου
2. δεν μπόρεσε να επιδείξει τεχνικά τεκμηριωμένα επιχειρήματα ενάντια στην
επιλεχθείσα μέθοδο καταστροφής των χημικών της Συρίας και να
αποτρέψει την υλοποίηση αυτής της επιχείρησης εν πλω σε διεθνή ύδατα
3. δεν θα συμμετάσχει επιτροπή εμπειρογνωμόνων της (όπως και της Ιταλίας
και της Μάλτας) ως παρατηρητής στο όλο εγχείρημα, κάτι που η ίδια
διεκδικούσε μέχρι πρότινος.
Εντούτοις το ΥΠ.ΕΞ. υπενθυμίζει εκ νέου ότι ‘’η Ελλάδα έχει καταστήσει σαφές σε
όλους τους Διεθνείς Οργανισμούς πως, στο πλαίσιο εφαρμογής των αποφάσεων
αυτών, είναι ζωτικής σημασίας θέμα η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος
της Μεσογείου’’.
Και αναρωτιέται κανείς:
- Στη διεξαχθείσα τηλεδιάσκεψη έγινε αναφορά στους δυνητικούς κινδύνους
ενός ατυχήματος, που κρύβονται σε ένα τόσο ασταθές περιβάλλον και αν
ναι ποιοί είναι αυτοί οι κίνδυνοι, που υπέδειξαν τα στελέχη του ΥΠ.ΕΞ.;
- Γιατί αποτελεί για τον επικεφαλή της Αμερικανικής αποστολής JOE
WIENAND το όλο εγχείρημα κορυφαία ανησυχία, τονίζοντας ότι ‘’όλοι οι
φορείς που θα συμμετέχουν στο πλοίο εκτελούν μια λίαν επικίνδυνη
αποστολή’’;
- Έγινε αναφορά στα απρόβλεπτα προβλήματα της μεθόδου της υδρόλυσης,
όπως π.χ στο μεγάλο πρόβλημα εισαγωγής και προσαρμογής των χημικών
όπλων και των ‘’πρόδρομων’’ ενώσεων στο σύστημα υδρόλυσης;
- Αληθεύει αυτό που ισχυρίζονται εμπειρογνώμονες του εξωτερικού ότι στο
πλοίο αρκετά δοχεία αποβλήτων θα αδειάζουν στον αντιδραστήρα
χειρωνακτικά;
- Επισημάνθηκε από τους τεχνικούς εμπειρογνώμονες του ΥΠ.ΕΞ. το γεγονός
ότι τα επεξεργαζόμενα απόβλητα είναι ικανά και ενδέχεται να προκαλέσουν
διάβρωση στην έξοδο του αντιδραστήρα, διαρροές μονώσεων και
φραξίματα αγωγών σε μια πιλοτική μονάδα υδρόλυσης έκτασης μόνο 15
τετραγωνικών μέτρων;
- Έγινε αναφορά στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που δεν
συντάχθηκε ποτέ (και συγχρόνως άλλων απαραίτητων μελετών), στα
απαιτούμενα σχέδια πρόληψης σε περίπτωση ατυχήματος και κατά
συνέπεια στους κινδύνους που υπάρχουν για το θαλάσσιο περιβάλλον;
- Έχει τεθεί το θέμα διασφάλισης της όλης διαδικασίας λαμβάνοντας υπόψη
τις καιρικές συνθήκες και ότι σύμφωνα με τους ίδιους τους Αμερικανούς οι
εργασίες στο Cape Ray μπορούν να λάβουν χώρα ασφαλώς μέχρι ύψους
κύματος 0,1 μέτρα (!) και ότι δοκιμές που είναι σε εξέλιξη θέτουν ως όριο
ασφαλούς συνέχισης της διαδικασίας εξουδετέρωσης, το ύψος κύματος
μέχρι τα 0,5 μέτρα;
- Επισημάνθηκε η Οδηγία 2004/35/ΕΕ η οποία προβλέπει «…..εφόσον μια
περιβαλλοντική ζημιά δεν έχει ακόμα επέλθει, υφίσταται όμως άμεσος
κίνδυνος επέλευσής της, ο φορέας διαχείρισης μια μονάδας πρέπει να λάβει
δίχως καθυστέρηση τα απαραίτητα μέτρα αποτροπής….»;
- Και τελικά έγινε λόγος για την καταπάτηση όλων αυτών των Οδηγιών και
Κανονισμών; Ακόμα και μια στρατιωτική επιχείρηση όπως είναι αυτή, τόσο
της διασυνοριακής διακομιδής των χημικών όπλων, όσο και της
καταστροφής τους εν πλω στην Μεσόγειο δεν είναι δίχως περιορισμούς. Τα
άρθρα 30 και 31 της UNCLOS προβλέπουν ελέγχους και ευθύνες του
κράτους, την σημαία του οποίου φέρει ένα πλοίο, στη συγκεκριμένη
περίπτωση των ΗΠΑ. Δεν εγείρει όμως ευλόγως ερωτηματικά το γεγονός ότι
οι ΗΠΑ δεν έχουν υπογράψει την UNCLOS και επομένως δεν δεσμεύονται;
Ποιες είναι οι απαντήσεις επί αυτού που έλαβαν τα στελέχη του ΥΠ.ΕΞ.;
Όλοι οι Διεθνείς Οργανισμοί (Green Cross International (GCI), Pugwash
Conferences on Science and World Affairs, Arms Control Association, Friends of the
Earth – United States, Center for Strategic and International Studies) τονίζουν σε
επιστολή τους προς τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ John KERRY, που στάλθηκε
στις 3 Φεβρουαρίου 2014, ότι η καταστροφή των χημικών όπλων επί του
εμπορικού πλοίου των ΗΠΑ, MV Cape Ray, αποτέλεσε τη ‘’λιγότερο επικίνδυνη
προσέγγιση και ότι το σύστημα που θα χρησιμοποιηθεί θα ελαχιστοποιήσει
δυνητικούς κινδύνους για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον’’. Δεν γίνεται
καμία απολύτως αναφορά ότι πρόκειται πράγματι για ένα ασφαλές εγχείρημα.
Μάλιστα οι υπογράφοντες την επιστολή έθεσαν ως αναγκαία μια σημαντική
προσπάθεια που πρέπει να καταβάλουν οι ΗΠΑ και ο Οργανισμός για την
Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟPCW), ευαισθητοποίησης σε στάδιο
δημόσιου διαλόγου με χώρες όπως η Ελλάδα, Ιταλία και άλλες Ευρωπαϊκές και
Μεσογειακές περιοχές για να εξηγήσουν την διαδικασία καταστροφής και να
συζητήσουν όλους τους κινδύνους δημόσιας και περιβαλλοντικής ασφάλειας.
Στην χώρα μας έστω και ένας υποτυπώδης, δημόσιος διάλογος δεν έγινε.
Τουλάχιστον αυτό όφειλε να είχε ήδη κάνει η κυβέρνηση ξεκινώντας από την
Περιφέρεια Κρήτης! Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας ενέργειας θα ήταν η
αντιστάθμιση των ανησυχιών και η αποφυγή παρανοήσεων και άσκοπων
κινδυνολογιών .
Στα πλαίσια μια πλήρους διαφάνειας ευαισθητοποίησης του κοινού και χωρίς
αποκλεισμό συμμετοχής όλων των ενδιαφερόμενων μερών, η Ελληνική
κυβέρνηση θα πρέπει να φέρει στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα της
τηλεδιάσκεψης, έστω και αν ακόμη πρόκειται για απλές διαβεβαιώσεις, οι οποίες
ήταν ήδη και πριν αυτήν γνωστές. Τα ονόματα και το γνωστικό αντικείμενο των
εμπειρογνωμόνων που συμμετείχαν στην τηλεδιάσκεψη , όπως επίσης και η
εμπειρία αυτών στον τομέα διαχείρισης και επεξεργασίας χημικών όπλων και
τοξικών αποβλήτων, θα πρέπει να δούν άμεσα το φως της δημοσιότητας. Σε κάθε
όμως περίπτωση η κυβέρνηση θα πρέπει να χρεωθεί τριπλή αποτυχία.
Είναι όμως χαρακτηριστικό των μεθοδεύσεων πως, ενώ η κυβέρνηση επέλεγε τη σιωπή απέναντι στα αμείλικτα ερωτήματα που έθεταν τα κινήματα και οι φορείς από την Κρήτη, μόνο όταν βγήκαν οι επιστημονικές αναλύσεις σχετικά με το πείραμα της υδρόλυσης αξιώθηκε κάποιος να ασχοληθεί: ασχολήθηκε ο Οργανισμός Απαγόρευσης Χημικών ¨Οπλων (ΟΑΧΟ) δημοσιεύοντας ανακοίνωση που έλεγε πάνω-κάτω, "Μην ακούτε τους έλληνες επιστήμονες". Αυτό και μόνο λέει πολλά.
Ας ακούσουμε λοιπόν τι λένε οι έλληνες επιστήμονες Άρης Μουστάκας και Ευάγγελος Γιδαράκος.
Ο Άρης Μουστάκας είναι βιολόγος, ερευνητής στο τμήμα Βιολογικών και Χημικών Επιστημών στο Queen Mary του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, και ο Ευάγγελος Γιδαράκος είναι καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης, δ/ντης του εργαστηρίου Διαχείρισης τοξικών και επικίνδυνων αποβλήτων.
.....
Α) Αριστείδης Μουστάκας
Μοντέλα Πρόβλεψης στην Βιολογία και Οικολογία
Τμήμα Βιολογικών & Χημικών Επιστημών
Queen Mary, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου
Η μέθοδος
• Η υδρόλυση έχει ποσοστό επιτυχίας 99.9% αλλά μόνο εάν τα χημικά έχουν την ίδια σύσταση όπως η αρχική τους (δηλαδή
είναι ίδια όπως τα πούλησε το εργοστάσιο).
• Το τελικό διάλυμα σύμφωνα με το πλάνο θα δοθεί σε ιδιωτικές εταιρείες (οι οποίες δεν έχουν βρεθεί ακόμα) για
περεταίρω επεξεργασία (2,3).
• Η υδρόλυση σύμφωνα με δημοσιεύσεις δεν είναι βέβαιο ότι λειτουργεί εάν τα χημικά όπλα περιέχουν μέσα και προσμίξεις με άλλες χημικές ουσίες πράγμα καθόλου απίθανο δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται και φυλάσσονται σε συνθήκες πολέμου (2,3)
• Η χημική του καθαρότητα δεν έχει προς το παρών μετρηθεί και επιβεβαιωθείούτε από το στρατό των ΗΠΑ (2,3)
Δηλώσεις Raymond Zilinskas
σχετικά με τη μέθοδο
Σύμφωνα με το διευθυντή του τομέα χημικού και βιολογικού πολέμου του στρατού των ΗΠΑ και επιθεωρητή χημικών
όπλων των Ηνωμένων Εθνών στο ΙΡΑΚ το 1994:
• «Δεν υπάρχει εκτίμηση περιβαλλοντικού κινδύνου, δεν υπάρχει προηγούμενο, όλοι κάνουμε εικασίες» (3).
• Σύμφωνα με τον ίδιο η υδρόλυση μπορεί να μην πετύχει αν υπάρχουν προσμίξεις στα χημικά το οποίο δεν το ξέρει, και
επίσης «δεν υπάρχει ούτε εκτίμηση κινδύνου, ούτε μελέτη ανθρωπογενών/περιβαλλοντικών επιπτώσεων αν υπάρξει
κάποιο ατύχημα» (3).
• Η υδρόλυση εν πλω δεν έχει ξαναγίνει ποτέ και αποφασίστηκε διότι καμία χώρα δεν δέχτηκε να υδρολυθούν στο έδαφός της
• Για την ιστορία αρνήθηκαν ακόμα και χώρες όπως η Ταϋλάνδη και η Αλβανία όπου συχνά δέχονται επί αμοιβή την καταστροφή χημικών και τοξικών ουσιών στο έδαφός τους
• 2 μηχανήματα υδρόλυσης τοποθετήθηκαν πάνω σε ένα φέρυ μποτ του πολεμικού ναυτικού ΗΠΑ όπου θα υδρολυθούν 700
τόνοι από τα βαριά χημικά όπλα.
• 120 τόνοι από τύπου Β θα υδρολυθούν στο έδαφος στην Βρετανία από το στρατό
• Economist: το χρονικό πλάνο είναι «τουλάχιστον φιλόδοξο για να το θέσουμε ήπια» (6).
• Το πλοίο MV Cape Ray μήκους 197 μ, 22.000 τόνων, 36 ετών και έχει ένα μόνο επίπεδο στεγανών.
• Πολεμικό ναυτικό ΗΠΑ: παραδέχεται ότι δεν έχει προηγούμενη εμπειρία από υδρόλυση όταν μηχανήματα και χημικά είναι σε άλλο επίπεδο (καταστωμα-γκαράζ) και άρα άλλη πίεση. Παράλληλα, αναφέρει ότι προσομοίωσαν τη συμπεριφορά των
μηχανημάτων όταν αυτά κουνιούνται λόγω θαλασσοταραχής. (7)
Σοβαρά ερωτήματα - προβληματισμοί
• (Ι) Δεν γνωρίζει κανείς (συμπεριλαμβανομένου και του στρατού των ΗΠΑ) εάν τα χημικά περιέχουν προσμίξεις και άρα αν υδρολύονται.
• (ΙΙ) Δεν γνωρίζουμε αν η διαδικασία της υδρόλυσης δουλεύει εν πλω με τα μηχανήματα να κουνιούνται και σε άλλο
επίπεδο ύψους και άρα πίεσης από τα χημικά.
• (ΙΙΙ) Ακόμα και αν η υδρόλυση δουλέψει εν πλω δεν υπάρχει μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε περίπτωση
ατυχήματος (δηλαδή τι επιπτώσεις θα έχει ένα ατύχημα), αλλά ούτε εκτίμηση κινδύνου (δηλαδή πόσο πιθανό είναι να
γίνει ένα ατύχημα).
• Επαναλαμβάνουμε πως το πλοίο έχει ένα μόνο στρώμα στεγανών.
Ένα παράδειγμα από τη Βόρεια θάλασσα.
Τα χημικά ρίχτηκαν μετά τον Β παγκόσμιο πόλεμο
• American Thinker: ρωτά την κυβέρνηση των ΗΠΑ γιατί αναλαμβάνουν να κάνουν στη θάλασσα κάτι που στην ίδια τους τη
χώρα (ΗΠΑ) θα ήταν παράνομο (2) • Η ίδια μελέτη αναρωτάτε αν αυτά τα τοξικά θα δοθούν σε εταιρία που θα τα εξαφανίσει χωρίς πολλές ερωτήσεις (2)
• Η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει την ασφαλή και επιτυχή αποδόμηση των χημικών αλλά αυτό κοστίζει.
• Το κόστος αποδόμησης αποτελεί συμβατική υποχρέωση της κατασκευαστικής εταιρίας.
Αναφορές
(1) Chemical Biological Application and Risk Reduction Business Unit. The Field Deployable Hydrolysis System. US Army, Aug 2013, Vol 1: 8
(2) Destroying Syrian Chemicals at Sea. American Thinker. 11.1.2014
(3) Scientists raise alarm over plan to destroy Syria’s chemical weapons at sea. Washington Times. 10.12.2013
Β) Ευάγγελος Γιδαράκος
Πολυτεχνείο Κρήτης – Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος
Εργαστήριο Διαχείρισης Τοξικών και Επικινδύνων Αποβλήτων
Χανιά, τηλ: 28210-37789, Fax: 28210-37850, email: gidarako@mred.tuc.gr
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΧΗΜΙΚΟΥ ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟΥ ΣΥΡΙΑΣ:
Όχι άλλα τοξικά στη Μεσόγειο Θάλασσα!
Ο έλεγχος του χημικού οπλοστασίου της Συρίας έχει ολοκληρωθεί και «τώρα αρχίζει η πραγματική δουλειά». Το σχέδιο της διεθνούς κοινότητας δυστυχώς έχει πάρει «στραβή» πορεία για τη χώρα μας. Ως γνωστό, η μια χώρα μετά την άλλη (Γαλλία, Γερμανία, Νορβηγία, Βέλγιο, Αλβανία) έχουν ήδη απορρίψει την καταστροφή των χημικών όπλων, επικαλούμενες «έλλειψη υποδομών». Πρόκειται για χώρες οι οποίες τα τελευταία χρόνια είχαν αναλάβει με τη σωστή τεχνολογία την καταστροφή χημικών όπλων.
Αναφερόμενοι στο συριακό χημικό οπλοστάσιο, το γεγονός ότι περιλαμβάνει ποικίλα αποθέματα «πρόδρομων» ενώσεων ή στοιχείων που είχαν αποθηκευτεί, καθίσταται σαφές ότι η καταστροφή αυτών των «πρόδρομων» ενώσεων, είτε με χρήση της υδρόλυσης, είτε ακόμη με χρήση της καύσης, συνεπάγεται παραγωγή ανάλογης ποσότητας τοξικών αποβλήτων.
Στην παράμετρο αυτή οφείλει να προστεθεί και το γεγονός ότι με την χρήση της υδρόλυσης δύναται να παραχθούν επιπλέον υγρά απόβλητα τα οποία εγκυμονούν κινδύνους κατά την απόρριψή τους στο θαλάσσιο περιβάλλον. Επιπλέον, μια τέτοια απόρριψη στερεών ή υγρών αποβλήτων, στο ήδη επιβαρυμένο, από μια πλειάδα επικίνδυνων ουσιών, θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου απαγορεύεται ρητά από τις διεθνείς Οδηγίες της MARPOL.
O ανεπίσημος εξοπλισμός του χημικού οπλοστασίου της Συρίας περιλαμβάνει:
- 1250 τόνους χημικών όπλων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα δηλητηριώδη και τοξικά αέρια, «Σαρίν» και το «αέριο της μουστάρδας»
- 1230 τόνους «πρόδρομων» χημικών ενώσεων, που είχαν αποθηκευτεί και σε επόμενο στάδιο προορίζονταν για τη σύνθεση του τελικού προϊόντος.
Ανάλογος εξοπλισμός που αφορά κυρίως σε «πρόδρομες» χημικές ενώσεις έχει προμηθευτεί από αρκετές χώρες όπως π.χ. την πρώην Σοβιετική Ένωση, την Κίνα (χημικοί παράγοντες, χημικά όπλα, βλήματα με χημικές κεφαλές) και από εταιρείες της Δυτικής Ευρώπης.
Άγνωστες όμως παραμένουν οι πηγές των προμηθευτών, το είδος και φυσικά η ποσότητα των χημικών ουσιών που απέκτησε το καθεστώς της Συρίας μετά την απαγορευτική Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών περί κατοχής χημικών όπλων.
Οι «πρόδρομες» χημικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή των χημικών όπλων. Μπορούν βέβαια να χρησιμοποιηθούν και ως πρώτες ύλες στην παραγωγή διαφόρων νευροτοξικών ή καυστικών χημικών παραγόντων.
Οι προαναφερθείσες ενώσεις είναι βασικά απαραίτητα στοιχεία για την παραγωγή π.χ. του τοξικού αερίου “Σαρίν”. Βέβαια, οι «πρόδρομες» αυτές ενώσεις, αποτελούν μόνο ένα μέρος της σύστασής του.
Επομένως, γίνεται λόγος για μια ποικιλία πρώτων υλών διαφορετικής σύστασης, οι οποίες κατά την εκτόξευση του μίγματος αντιδρούν ανάλογα και παράγουν αντίστοιχες ποσότητες τοξικών αποβλήτων.
Η απόφαση της επιχείρησης καταστροφής του χημικού οπλοστασίου της Συρίας πάνω σε αμερικάνικο πλοίο σε διεθνή ύδατα της Μεσογείου, με τη μέθοδο της υδρόλυσης, έγινε έπειτα από σχετική πρόταση των ΗΠΑ προς τον ΟΗΕ.
Βέβαια, η πρόταση αυτή προέκυψε μετά από αρκετούς μήνες έντασης και παρασκηνιακών διαβουλεύσεων με άλλες χώρες όπως Νορβηγία, Γερμανία, Βέλγιο, Αλβανία. Μάλιστα στην ειλημμένη απόφαση καταστροφής των χημικών όπλων στην Αλβανία τον Οκτώβριο/Νοέμβριο 2013, οι διεθνείς διπλωματικές πηγές έκαναν λόγο για απόφαση που αναφέρει την καταστροφή ποσοτήτων που αντιστοιχούν σε 1.600 τόνους χημικών ουσιών.
Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι το κατά πόσο η μέθοδος της υδρόλυσης εγκυμονεί περιβαλλοντικούς κινδύνους, ποιοι είναι αυτοί και μάλιστα ποιας εμβέλειας:
- Ένα 1ο μεγάλο πρόβλημα που διαπιστώνουν ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες αποτελεί η εισαγωγή και η προσαρμογή των χημικών όπλων και των «πρόδρομων» χημικών ενώσεων στο σύστημα υδρόλυσης.
Για το σκοπό αυτό πρέπει να μετακινούνται σε συνεχή κλίμακα Container στο πλοίο και αρκετά δοχεία να αδειάζουν μάλιστα στον αντιδραστήρα χειρωνακτικά. Αυτή η ενέργεια από μόνη της εγκυμονεί κινδύνους.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το όλο εγχείρημα εξελίσσεται σε έναν ασταθή θαλάσσιο χώρο, με προσαρμογή και ανάπτυξη της διαδικασίας σε 3 επίπεδα, με περισσότερα καταστρώματα, δημιουργεί προβληματισμό και ανησυχία.
- Ένα 2ο πρόβλημα έχει να κάνει με το γεγονός ότι η σύσταση του ¨επεξεργασμένου¨ υλικού, περιέχει σε υψηλές θερμοκρασίες ενώσεις υδροφθορίου (HF), φθοριούχου νατρίου (NaF) και υδροχλωρικού οξέως (HCl), οι οποίες αποτελούν ουσίες επιθετικές και διαβρωτικές.
Ενδεχόμενα προβλήματα, από ένα σύστημα «πιλοτικού χαρακτήρα» που μπορεί να προκύψουν, σύμφωνα με επιθεωρητές που γνωρίζουν τις διεργασίες του συστήματος, είναι:
- Διάβρωση στην έξοδο του αντιδραστήρα
- Υψηλή περιεκτικότητα σε αλατούχες ενώσεις. Οι ενώσεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε διαρροές μονώσεων και φραξίματα αγωγών.
Δεδομένου ότι ο «στρατιωτικός» χαρακτήρας του όλου εγχειρήματος δεν μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για αδιαφάνεια και βιαστικές λύσεις, το εν λόγω εγχείρημα οφείλει να αντιμετωπιστεί ως ένα καθαρά περιβαλλοντικό θέμα, να ακολουθήσει και να σεβαστεί διαδικασίες που προβλέπονται από τη διεθνή και ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά κυρίως να πραγματοποιηθεί έχοντας αποδείξει, εκ των προτέρων, ποια είναι η βέλτιστη δυνατή λύση και πως διασφαλίζεται η προστασία του περιβάλλοντος.
Διεθνώς, οι εμπειρογνώμονες και οι υποστηρικτές της καταστροφής των χημικών προτρέπουν την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να υποστηρίξει μια εντατική εκστρατεία ευαισθητοποίησης, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, εν μέσω ανησυχιών για τις δημόσιες προσπάθειες της διάλυσης χημικών όπλων της Συρίας σε επιστολή που στάλθηκε στις 3 Φεβρουαρίου του 2014, στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ John Kerry και στον Υπουργό Άμυνας Chuck Hagel, σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες από ένα ευρύ φάσμα ομάδων και στον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων ( OPCW ).
Για να αντισταθμιστούν αυτές οι ανησυχίες και να αποφευχθούν οι παρανοήσεις, οι υπογράφοντες της επιστολής έθεσαν ως αναγκαία μια σημαντική προσπάθεια ευαισθητοποίησης στο στάδιο του δημόσιου διαλόγου με χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και άλλες Ευρωπαϊκές και μεσογειακές περιοχές για να εξηγήσουν τη διαδικασία καταστροφής και να συζητήσουν τους κινδύνους και τα οφέλη που περιλαμβάνει.
Η Ελληνική δε Πολιτεία σε άμεση συνεργασία με τις άλλες χώρες της Μεσογείου (Ιταλία, Γαλλία, Μάλτα, κα) οφείλει:
1) Να μην αποδεχθεί την απόφαση του ΟΗΕ περί καταστροφής χημικών όπλων στην κλειστή θάλασσα της Μεσογείου
2) Να επιδείξει την χρήση ήδη εξειδικευμένων μεθόδων καταστροφής και να αποτρέψει το ενδεχόμενο επιχείρησης εν πλω σε διεθνή ύδατα και
Πολυτεχνείο Κρήτης – Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος 5
3) Σε περίπτωση όμως καταστροφής του οπλοστασίου της Συρίας στη Μεσόγειο Θάλασσα να συμμετάσχει και να αναλάβει μαζί με τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων την εποπτεία μη απόρριψης των χημικών αυτών αποβλήτων στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Η πλήρης διαφάνεια, η ευαισθητοποίηση του κοινού και η χωρίς αποκλεισμούς συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών πρέπει να αποτελεί το κεντρικό μέρος της όλης διαδικασίας διαχείρισης των τοξικών ουσιών του χημικού οπλοστασίου.
Ακολουθεί δεύτερη επιστολή-ανάλυση του κ. Γιδαράκου
Xημικά Συρίας & Κρήτη: Τριπλή αποτυχία για την Ελληνική Κυβέρνηση
Τηλε‐διαβεβαιώσεις έδωσαν αρμόδια στελέχη της Αμερικανικής Κυβέρνησης και
Αμερικανοί εμπειρογνώμονες στην Ελληνική κυβέρνηση σε τηλεδιάσκεψη που
έγινε την περασμένη Πέμπτη 12 Μαρτίου στο Υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠ.ΕΞ.). Από
Ελληνικής πλευράς παρέστησαν ειδικοί του Γενικού Χημείου του Κράτους, στελέχη
του ΥΠ.ΕΞ., όχι όμως εμπειρογνώμονες εκ μέρους της Περιφέρειας Κρήτης.
Όπως οι Αμερικανοί δεν επιτρέπουν να συμμετάσχει επιτροπή εμπειρογνωμόνων
και να αναλάβει, μαζί με τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων,
την ενεργή εποπτεία και παρακολούθηση της καταστροφής των χημικών
αποβλήτων της Συρίας στο θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου, έτσι και το
Ελληνικό ΥΠ.ΕΞ. απέκλεισε τους εμπειρογνώμονες, που όρισε η Περιφέρεια
Κρήτης (Πρύτανη Α. Στεφάνου του Πανεπιστημίου Κρήτης, Καθηγητή Ε. Γιδαράκο
του Πολυτεχνείου Κρήτης), από το να συμμετέχουν στην εν λόγω τηλεδιάσκεψη.
Ουσιαστικά απέρριψε κάθε είδους ουσιαστικής και τεκμηριωμένης συζήτησης
μαζί τους, θεωρώντας ίσως ότι με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθούν τα επιθυμητά
αποτελέσματα ως προς τον καθησυχασμό της κοινής γνώμης.
Οι κάτοικοι της Κρήτης όμως ανησυχούν για τη δημόσια και περιβαλλοντική
ασφάλεια και όχι μόνο δεν θα καθησυχαστούν, αλλά απεναντίας θα προβούν σε
πιο έντονες διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις. Η Περιφέρεια Κρήτης με τη σειρά της
δεν πρέπει να δεχθεί μια τέτοια απαξιωτική στάση εκ μέρους του ΥΠ.ΕΞ. και για
αυτό ο Περιφερειάρχης κ. Σ. Αρναουτάκης καλείται να αντιδράσει ανάλογα.
Η Ελληνική κυβέρνηση με τις ενέργειές της και την αποδοχή τέτοιας μορφής
τηλεδιάσκεψης έχει υποστεί τριπλή αποτυχία, καθώς:
1. αποδέχτηκε την απόφαση του ΟΗΕ και της Αμερικής να καταστραφούν
χημικά όπλα στο θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου
2. δεν μπόρεσε να επιδείξει τεχνικά τεκμηριωμένα επιχειρήματα ενάντια στην
επιλεχθείσα μέθοδο καταστροφής των χημικών της Συρίας και να
αποτρέψει την υλοποίηση αυτής της επιχείρησης εν πλω σε διεθνή ύδατα
3. δεν θα συμμετάσχει επιτροπή εμπειρογνωμόνων της (όπως και της Ιταλίας
και της Μάλτας) ως παρατηρητής στο όλο εγχείρημα, κάτι που η ίδια
διεκδικούσε μέχρι πρότινος.
Εντούτοις το ΥΠ.ΕΞ. υπενθυμίζει εκ νέου ότι ‘’η Ελλάδα έχει καταστήσει σαφές σε
όλους τους Διεθνείς Οργανισμούς πως, στο πλαίσιο εφαρμογής των αποφάσεων
αυτών, είναι ζωτικής σημασίας θέμα η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος
της Μεσογείου’’.
Και αναρωτιέται κανείς:
- Στη διεξαχθείσα τηλεδιάσκεψη έγινε αναφορά στους δυνητικούς κινδύνους
ενός ατυχήματος, που κρύβονται σε ένα τόσο ασταθές περιβάλλον και αν
ναι ποιοί είναι αυτοί οι κίνδυνοι, που υπέδειξαν τα στελέχη του ΥΠ.ΕΞ.;
- Γιατί αποτελεί για τον επικεφαλή της Αμερικανικής αποστολής JOE
WIENAND το όλο εγχείρημα κορυφαία ανησυχία, τονίζοντας ότι ‘’όλοι οι
φορείς που θα συμμετέχουν στο πλοίο εκτελούν μια λίαν επικίνδυνη
αποστολή’’;
- Έγινε αναφορά στα απρόβλεπτα προβλήματα της μεθόδου της υδρόλυσης,
όπως π.χ στο μεγάλο πρόβλημα εισαγωγής και προσαρμογής των χημικών
όπλων και των ‘’πρόδρομων’’ ενώσεων στο σύστημα υδρόλυσης;
- Αληθεύει αυτό που ισχυρίζονται εμπειρογνώμονες του εξωτερικού ότι στο
πλοίο αρκετά δοχεία αποβλήτων θα αδειάζουν στον αντιδραστήρα
χειρωνακτικά;
- Επισημάνθηκε από τους τεχνικούς εμπειρογνώμονες του ΥΠ.ΕΞ. το γεγονός
ότι τα επεξεργαζόμενα απόβλητα είναι ικανά και ενδέχεται να προκαλέσουν
διάβρωση στην έξοδο του αντιδραστήρα, διαρροές μονώσεων και
φραξίματα αγωγών σε μια πιλοτική μονάδα υδρόλυσης έκτασης μόνο 15
τετραγωνικών μέτρων;
- Έγινε αναφορά στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που δεν
συντάχθηκε ποτέ (και συγχρόνως άλλων απαραίτητων μελετών), στα
απαιτούμενα σχέδια πρόληψης σε περίπτωση ατυχήματος και κατά
συνέπεια στους κινδύνους που υπάρχουν για το θαλάσσιο περιβάλλον;
- Έχει τεθεί το θέμα διασφάλισης της όλης διαδικασίας λαμβάνοντας υπόψη
τις καιρικές συνθήκες και ότι σύμφωνα με τους ίδιους τους Αμερικανούς οι
εργασίες στο Cape Ray μπορούν να λάβουν χώρα ασφαλώς μέχρι ύψους
κύματος 0,1 μέτρα (!) και ότι δοκιμές που είναι σε εξέλιξη θέτουν ως όριο
ασφαλούς συνέχισης της διαδικασίας εξουδετέρωσης, το ύψος κύματος
μέχρι τα 0,5 μέτρα;
- Επισημάνθηκε η Οδηγία 2004/35/ΕΕ η οποία προβλέπει «…..εφόσον μια
περιβαλλοντική ζημιά δεν έχει ακόμα επέλθει, υφίσταται όμως άμεσος
κίνδυνος επέλευσής της, ο φορέας διαχείρισης μια μονάδας πρέπει να λάβει
δίχως καθυστέρηση τα απαραίτητα μέτρα αποτροπής….»;
- Και τελικά έγινε λόγος για την καταπάτηση όλων αυτών των Οδηγιών και
Κανονισμών; Ακόμα και μια στρατιωτική επιχείρηση όπως είναι αυτή, τόσο
της διασυνοριακής διακομιδής των χημικών όπλων, όσο και της
καταστροφής τους εν πλω στην Μεσόγειο δεν είναι δίχως περιορισμούς. Τα
άρθρα 30 και 31 της UNCLOS προβλέπουν ελέγχους και ευθύνες του
κράτους, την σημαία του οποίου φέρει ένα πλοίο, στη συγκεκριμένη
περίπτωση των ΗΠΑ. Δεν εγείρει όμως ευλόγως ερωτηματικά το γεγονός ότι
οι ΗΠΑ δεν έχουν υπογράψει την UNCLOS και επομένως δεν δεσμεύονται;
Ποιες είναι οι απαντήσεις επί αυτού που έλαβαν τα στελέχη του ΥΠ.ΕΞ.;
Όλοι οι Διεθνείς Οργανισμοί (Green Cross International (GCI), Pugwash
Conferences on Science and World Affairs, Arms Control Association, Friends of the
Earth – United States, Center for Strategic and International Studies) τονίζουν σε
επιστολή τους προς τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ John KERRY, που στάλθηκε
στις 3 Φεβρουαρίου 2014, ότι η καταστροφή των χημικών όπλων επί του
εμπορικού πλοίου των ΗΠΑ, MV Cape Ray, αποτέλεσε τη ‘’λιγότερο επικίνδυνη
προσέγγιση και ότι το σύστημα που θα χρησιμοποιηθεί θα ελαχιστοποιήσει
δυνητικούς κινδύνους για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον’’. Δεν γίνεται
καμία απολύτως αναφορά ότι πρόκειται πράγματι για ένα ασφαλές εγχείρημα.
Μάλιστα οι υπογράφοντες την επιστολή έθεσαν ως αναγκαία μια σημαντική
προσπάθεια που πρέπει να καταβάλουν οι ΗΠΑ και ο Οργανισμός για την
Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟPCW), ευαισθητοποίησης σε στάδιο
δημόσιου διαλόγου με χώρες όπως η Ελλάδα, Ιταλία και άλλες Ευρωπαϊκές και
Μεσογειακές περιοχές για να εξηγήσουν την διαδικασία καταστροφής και να
συζητήσουν όλους τους κινδύνους δημόσιας και περιβαλλοντικής ασφάλειας.
Στην χώρα μας έστω και ένας υποτυπώδης, δημόσιος διάλογος δεν έγινε.
Τουλάχιστον αυτό όφειλε να είχε ήδη κάνει η κυβέρνηση ξεκινώντας από την
Περιφέρεια Κρήτης! Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας ενέργειας θα ήταν η
αντιστάθμιση των ανησυχιών και η αποφυγή παρανοήσεων και άσκοπων
κινδυνολογιών .
Στα πλαίσια μια πλήρους διαφάνειας ευαισθητοποίησης του κοινού και χωρίς
αποκλεισμό συμμετοχής όλων των ενδιαφερόμενων μερών, η Ελληνική
κυβέρνηση θα πρέπει να φέρει στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα της
τηλεδιάσκεψης, έστω και αν ακόμη πρόκειται για απλές διαβεβαιώσεις, οι οποίες
ήταν ήδη και πριν αυτήν γνωστές. Τα ονόματα και το γνωστικό αντικείμενο των
εμπειρογνωμόνων που συμμετείχαν στην τηλεδιάσκεψη , όπως επίσης και η
εμπειρία αυτών στον τομέα διαχείρισης και επεξεργασίας χημικών όπλων και
τοξικών αποβλήτων, θα πρέπει να δούν άμεσα το φως της δημοσιότητας. Σε κάθε
όμως περίπτωση η κυβέρνηση θα πρέπει να χρεωθεί τριπλή αποτυχία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου